گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی : یک چشم انداز جامع با اشاره به تاثیرپذیری ایران
فهرست:
معرفی
درک گرمایش جهانی
علل گرم شدن کره زمین
گازهای گلخانه ای و تاثیر آنها
فعالیت های انسانی که در گرم شدن زمین نقش دارند.
پیامدهای گرمایش جهانی
افزایش دما و اثرات آن
ذوب شدن یخ ها و افزایش سطح دریا.
تاثیر بر اکوسیستم ها و تنوع زیستی
تغییر اقلیم و الگوهای آب و هوا
تغییر در الگوهای آب و هوایی
حوادث آب و هوایی شدید
تغییرات آب و هوایی غیر قابل پیش بینی
آب و تغییر اقلیم
اثرات گرمایش زمین بر منابع آب.
تغییر در الگوی بارش
تاثیر بر دسترسی و کیفیت آب
نقش رفتار انسان
اهمیت شیوه های پایدار
کاهش ردپای کربن.
اتخاذ عادات دوستدار محیط زیست
تلاش های بین المللی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی
مروری بر ابتکارات جهانی
موافقت نامه ها و پروتکل ها
تلاش های مشترک برای آینده ای پایدار.
راه حل های تکنولوژیکی
نوآوری برای کاهش تغییرات آب و هوا
منابع انرژی تجدیدپذیر.
فناوری های پایدار
استراتژی های سازگاری
مکانیسم های مقابله ای برای جوامع
ایجاد تاب آوری.
برنامه ریزی شهری پایدار.
آگاهی آموزشی
اهمیت آموزش محیط زیست
گسترش آگاهی در مورد تغییرات آب و هوا.
تشویق شیوه های پایدار
سیاست ها و مقررات دولتی
نقش دولت ها در مقابله با تغییرات اقلیمی
اجرای سیاست های زیست محیطی.
همکاری بین المللی برای توسعه سیاست های حمایتی
تغییرات در شیوه های کشاورزی
بازده محصول و امنیت غذایی
روش های کشاورزی پایدار
حفاظت از تنوع زیستی
حفاظت از گونه های در معرض خطر
حفظ اکوسیستم ها
نقش تنوع زیستی در تنظیم اقلیم
مشارکت عمومی
تاثیر گرمایش جهانی در ایران
نتیجه
فراخوان اقدام برای آینده ای پایدار
معرفی
گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی امروزه یکی از مسائل حیاتی جهانی است که تاثیرات جدی بر زندگی هر انسان و هر جانوری دارد. این مقاله به بررسی علل گرمایش جهانی، پیامدهای آن بر تغییرات اقلیمی، تأثیرات بر آب و هوا، و راهکارهای مختلف جهانی و فناورانه برای مقابله با این چالش پرداخته و سعی داریم تا آگاهی عمومی را در این زمینه افزایش دهیم.
درک گرمایش جهانی
گرمایش جهانی پدیده‌ای است که زمین را تغییر می‌دهد و تأثیرات جدی بر زمین و محیط زیست دارد. این پدیده به افزایش دما در سطح زمین اشاره دارد که ناشی از عوامل مختلفی میشود. برای بهترین درک از این پدیده، نیاز است تا به جزئیات علل و تأثیرات گرمایش جهانی پرداخت.
علل گرمایش جهانی
گازهای گلخانه‌ای
یکی از عوامل اصلی گرمایش جهانی، وجود گازهای گلخانه‌ای است. این گازها شامل دی‌اکسید کربن، متان، نیتروز اکسید و گازهای دیگر هستند. زمانی که این گازها در جو آزاد می‌شوند، تابش‌های خورشیدی که به زمین می‌رسد را در جو زمین نگه میدارد ( مانع از خروج انرژی خورشیدی بازتابنده از سطح زمین میشود). گازهای گلخانه‌ای این انرژی را به شکل حرارت به زمین باز می‌گردانند که باعث افزایش دمای زمین میشود.
فعالیت‌های انسانی
انسان‌ها نیز نقش بسزایی در گرمایش جهانی دارند. افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای از جمله نتایج فعالیت‌های انسانی است. احتراق سوخت‌های فسیلی مانند نفت و گاز، انجام فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری و از بین بردن جنگل‌ها، همگی به افزایش این گازها کمک می‌کنند. ایجاد عادات پایدار و کاهش اثرات زیست‌محیطی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
تأثیرات گرمایش جهانی
افزایش دما
یکی از تأثیرات بارز گرمایش جهانی، افزایش دماها در سطح زمین است. این افزایش میتواند منجر به تغییرات آب و هوایی، گرمایش اقیانوس‌ها، و افت سطح یخچال‌ها در قطب های زمین شود.
تغییر اقلیم و الگوهای هواشناسی
گرمایش جهانی تأثیرات مستقیمی بر الگوهای هواشناسی دارد. افزایش بارش در برخی مناطق و کمبود آب در دیگر مناطق از جمله تغییرات مشهود هستند. تغییرات اقلیمی منجر به تغییرات در الگوهای هواشناسی با تداوم هوای نامنظم و حوادث آب و هوایی شدید شده است. تغییرات آب و هوایی نیز بر منابع آبی تأثیر می‌گذارد. الگوهای بارش و کیفیت آب دچار تغییراتی می‌شوند که بر دسترسی و کیفیت آب اثر گذاشته اند.
تغییرات در اکوسیستم‌ها
تغییرات در اکوسیستم‌ها یکی از ابعاد مهم و ناشی از گرمایش جهانی است که به شدت تأثیرات جامعه زیستی زمین را تحت تأثیر قرار داده است. انتظار می‌رود که گرمایش جهانی تغییرات جدی در اکوسیستم‌ها ایجاد کند، از جمله انتقال گونه‌ها به مناطق دیگر و از بین رفتن برخی گونه‌های روی زمین.
- تغییر در توزیع گونه‌ها
یکی از نتایج بارز گرمایش جهانی، تغییر در توزیع جغرافیایی گونه‌ها است. گونه‌ها که به تغییرات دمایی عادت ندارند، به دنبال مناطق با شرایط جدید مهاجرت می‌کنند. این تغییرات ممکن است منجر به اختلافات در جامعه‌های جانوری و گیاهی شوند.
- افت سطح یخچال‌ها و افزایش سطح دریا
یکی از تأثیرات بزرگ گرمایش جهانی، ذوب یخچال‌ها و افزایش سطح دریا است. این تغییرات باعث تغییر در محیط‌های ساحلی می‌شوند و مناطق ساحلی را تحت فشار قرار می‌دهند. حتی تغییرات کوچک در سطح آب دریا می‌توانند تأثیرات عظیمی بر اکوسیستم‌های ساحلی داشته باشند.
- تأثیر بر گیاهان و جانوران
گرمایش جهانی میتواند تأثیرات زیادی بر گیاهان و جانوران داشته باشد. تغییرات در الگوهای بارش ممکن است مناطق خشک را گسترش دهد یا به اختلافات بزرگ در توزیع گیاهان و جانوران منجر شود. برخی گونه‌ها ممکن است به شرایط جدید عادت کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است با مشکلات اکولوژیکی مواجه شوند.
- تغییر در الگوی مهاجرت حیات وحش
حیات وحش نیز تحت تأثیر گرمایش جهانی قرار گرفته‌اند. الگوهای مهاجرت و تعداد حیواناتی که به مناطق خاص مهاجرت می‌کنند، ممکن است به شدت تغییر کند. این تغییرات ممکن است به افت یا افزایش جمعیت برخی از گونه‌ها منجر شود و به تعادل طبیعت ضربه بزند.
تغییرات در اکوسیستم‌ها به عنوان یکی از نتایج گرمایش جهانی، میتواند موجب اختلال در زنجیره غذایی، کاهش تنوع زیستی و تغییرات جمعیتی گونه‌ها شود. این چالش ها نیازمند تدابیر فوری و هماهنگی جهانی برای محافظت از تعادل طبیعت و حفظ اکوسیستم‌های زمین هستند.
تلاش های بین المللی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی یک چالش جهانی است و نیازمند هماهنگی و تعامل بین کشورها برای مقابله با آن است. تلاش‌های جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی از طریق توافقات و اقدامات مشترک معرفی می‌شوند. تعدادی از تلاش‌های بین‌المللی برای مبارزه با این چالش عظیم عبارتند از:
توافق پاریس:
توافق پاریس یکی از مهم‌ترین تلاش‌های بین‌المللی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی است. این توافق در سال 2015 توسط ۱۹۶ کشور به امضاء رسید و هدف اصلی آن تعهد کشورها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و محافظت از محیط زیست برای جلوگیری از افزایش دما بود. کشورها تعهد کردند تا حدود سال ۲۱۰۰ دما را کاهش دهند و تلاش کنند تا حداقل سطح دریا را تضمین کنند.
سازمان ملل متحد: اهداف توسعه پایدار
سازمان ملل متحد (UN) اهداف توسعه پایدار (SDGs) را اعلام کرده است که در بین آنها اهداف مرتبط با تغییرات اقلیمی نیز جای دارد. این اهداف شامل کاهش اثرات نامطلوب تغییرات اقلیمی، حفاظت از آب و خاک، و تشویق به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است. تلاش‌های هماهنگ و جهانی در راستای این اهداف، به کاهش تأثیرات منفی تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.
اتحادیه اروپا و اهداف فیت پاور ۲۰۵۰
اتحادیه اروپا به عنوان یک نمونه برجسته در تلاش‌های بین‌المللی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی شناخته میشود. اتحادیه اروپا اهداف “فیت پاور ۲۰۵۰” را اعلام کرده است که به دنبال تبدیل به یک منطقه با انرژی پایدار و کاهش اثرات گازهای گلخانه ای است. این اهداف شامل کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است.
تعهدات اقتصادی برای توسعه پایدار
تعدادی از بزرگترین کشورهای جهان نیز تعهدات خود را به منظور توسعه پایدار اعلام کرده‌اند. چین، به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای، تعهد کرده است که از سال ۲۰۳۰ در این مسیر به کمترین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای برسد. این تعهدات نه تنها به کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی کمک می‌کنند بلکه به ایجاد مدل‌های پایدار برای سایر کشورها نیز الهام می‌بخشند.
تلاش‌های بین‌المللی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی نشان از تعهد جهانی به حفظ محیط زیست دارند. این تلاش‌ها نه تنها به بهبود وضعیت اقلیم جهانی کمک می‌کنند بلکه نمونه‌های مثبتی برای همکاری بین‌المللی و ارتقاء توسعه پایدار فراهم می‌کنند.
راه‌حل‌های تکنولوژیکی برای مقابله با تغییرات اقلیمی
استفاده از فناوری‌های نوین و منابع انرژی تجدیدپذیر به عنوان راه‌حل‌ی مؤثر در مقابله با این چالش‌های جهانی معرفی شده است.
تکنولوژی‌ها در مقابله با تغییرات اقلیمی می‌توانند نقش موثری ایفا کنند. راه‌حل‌های تکنولوژیکی که برای مقابله با تغییرات اقلیمی ارائه شده‌اند، شامل ابتکارات در زمینه‌های انرژی، حفاظت از محیط زیست، و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شوند.
۱. انرژی تجدیدپذیر
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، باد، هیدروپاور، و انرژی دریایی به عنوان منابع انرژی پایدار، یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌های تکنولوژیکی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. با توجه به دسترس پذیری انرژی خورشیدی توسعه نیروگاه های خورشیدی از زمان توافق پاریس به میزان قابل توجهی افزایش داشته است و کشورهایی مثل ایران با توجه به روزهای آفتابی 300 روز در سال و نرخ تولید بالا در نیروگاه خورشیدی امکان این را دارند با بهره برداری از نیروگاه های خورشیدی هم در تامین برق و افزایش قابلیت اطمینان صنعت برق کشور و هم در مسیر همکاری های بین المللی در زمینه صفر خالص و سیاست های تغییرات اقلیمی گام های موثری بردارند.
۲. انرژی هسته‌ای
استفاده از انرژی هسته‌ای به عنوان یک منبع انرژی کم‌انتشار و پایدار میتواند در تولید برق برای جلوگیری از افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای موثر باشد. البته، باید به مسائل امنیتی و مدیریت پسماند هسته‌ای توجه شود.
۳. ذخیره‌سازی انرژی
توسعه تکنولوژی‌های ذخیره‌سازی انرژی، مانند سیستم باتری های پیشرفته و ذخیره‌سازی حرارتی، به عنوان یک راه‌حل موثر برای استفاده بهینه از انرژی تجدیدپذیر و تسهیل انعطاف‌پذیری شبکه انرژی است.
۴. کاهش آلودگی هوا
تکنولوژی‌های کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای، مانند فیلترهای خودروها، تصفیه دودهای صنعتی، و سیستم‌های تصفیه هوا در نیروگاه‌ها، می‌توانند به کاهش اثرات منفی بر آب و هوا کمک کنند.
۵. کاهش ضایعات غذایی
استفاده از تکنولوژی در مدیریت زنجیره تأمین غذا، ساماندهی کشاورزی هوشمند، و توسعه فناوری‌های نوین برای حفظ و نگهداری بهتر مواد غذایی، میتواند به کاهش ضایعات غذایی و کاهش اثرات زیست‌محیطی مرتبط با تولید غذا کمک کند.
راه‌حل‌های تکنولوژیکی در مقابله با تغییرات اقلیمی نه تنها به بهینه‌سازی استفاده از منابع انرژی مانند انرژی تجدیدپذیر کمک می‌کنند بلکه در سایر زمینه‌های زیست محیطی و اقتصادی نیز اثرگذار هستند. استفاده هوشمندانه از تکنولوژی‌ها در مسیری سازگار با محیط زیست، از اهمیت فراوانی برخوردار است.
استراتژی‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی نه تنها نیازمند اقدامات پیش گیرانه بلکه نیارمند استراتژی‌های سازگاری نیز میباشد. استراتژی‌های سازگاری به منظور کاهش آسیب‌پذیری جوامع و محیط زیست در برابر تغییرات اقلیمی و تأثیرات آن طراحی شده‌اند. در ادامه، به توضیح برخی از این استراتژی‌ها پرداخته میشود:
۱. تنظیم الگوهای کشاورزی
تغییر الگوهای کشاورزی با توجه به شرایط آب و هوایی جدید، از جمله استراتژی‌های سازگاری است. این شامل استفاده از بذرها و نهال‌های مقاوم به دما و بارندگی متغیر، توسعه کشت انواع مقاوم به خشکسالی، و بهینه‌سازی زمان برداشت محصولات میشود.
۲. توسعه زیرساخت‌های مقاوم
تقویت زیرساخت‌های شهری و روستایی به منظور مقاومت در برابر حوادث مرتبط با تغییرات اقلیمی، از جمله سیلاب، سونامی، و تغییرات هواشناسی است. ساخت سد‌ها، بهینه‌سازی شبکه آبیاری، و توسعه زیرساخت‌های مقاوم به افزایش سطح دریا نمونه‌هایی از این استراتژی‌ها هستند.
۳. حفاظت از مناطق ساحلی
حفاظت از مناطق ساحلی در برابر افزایش سطح دریا و فوران طوفان‌ها از دیگر اقدامات سازگاری است. ساخت موج‌شکن‌ها، برپا کردن پله‌های مهندسی برای جلوگیری از سیلاب در سواحل، و احداث ساختمان‌های مقاوم به طوفان این استراتژی‌ها را تشکیل می‌دهد.
۴. ترویج کشاورزی پایدار
کشاورزی پایدار با کاهش مصرف آب، استفاده از کودهای ارگانیک، و استفاده از روش‌های کشاورزی مدبرانه به منظور حفظ خاک، به عنوان یک استراتژی سازگاری در برابر تغییرات اقلیمی شناخته میشود.
۵. تنظیم الگوهای شهرسازی
تغییر الگوهای شهرسازی با هدف کاهش گرمای شهری، افزایش سبزی‌ها، و بهبود تردد انرژی، نیز از جمله استراتژی‌های موثر در مقابله با تغییرات اقلیمی میباشد.
استراتژی‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی نه تنها به حفاظت از انسان‌ها و محیط زیست کمک می‌کنند بلکه به تحقق توسعه پایدار و ایجاد جوامع مقاوم‌تر نیز کمک می‌نمایند. تلفیق استراتژی‌های سازگاری و جلوگیری، اساسی‌ترین مقابله با چالش‌های تغییرات اقلیمی میباشد.
افزایش ارتفاع خلیج‌فارس و دریای عمان؛ چه بر سر جزایر کشورمان می‌آید؟
سیاست‌ها و مقررات دولتی در مقابله با تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی نیازمند اقدامات گسترده دولتی و تدابیر سیاستی جهت حفاظت از محیط زیست و کاهش تأثیرات زیان‌بار آن میباشد. در ادامه، به برخی از سیاست‌ها و مقررات دولتی در این زمینه پرداخته خواهد شد:
۱. تعهدات بین‌المللی
دولت‌ها برای مقابله با تغییرات اقلیمی در چارچوب تعهدات بین‌المللی مشارکت دارند. این تعهدات شامل توافق‌نامه‌هایی همچون توافق پاریس است که کشورها را به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و اجرای استراتژی‌های سازگار با تغییرات اقلیمی تشویق می‌کند.
۲. استانداردها برای صنایع
تعیین استانداردها و مقررات برای صنایع با هدف کاهش آلودگی هوا، بهینه‌سازی مصرف انرژی، و استفاده از فناوری‌های تمیز، جزء سیاست‌های دولتی میباشد. این اقدامات به تحقق اهداف زیست محیطی و کاهش اثرات منفی صنایع بر تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.
۳. تشویق به انرژی تجدیدپذیر
تشویق به توسعه و استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر از جمله سیاست‌های دولتی موثر در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است. تخصیص اعتبارات و تسهیلات مالی به پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر و تخصیص امتیازات مالیاتی مثبت نیز از جمله این تشویقات میباشد.
۴. مدیریت زیست محیطی
تدابیر مدیریت زیست محیطی، مانند حفاظت از جنگل‌ها، حفظ تنوع زیستی، و مدیریت پسماند، به عنوان سیاست‌های اساسی در جهت کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی در نظر گرفته می‌شوند. دولت‌ها موظف به اجرای قوانین حفاظت از محیط زیست و ترویج اقدامات زیست محیطی هستند.
۵. تحقیقات و توسعه
استفاده از تحقیقات و توسعه فناوری‌های نوین برای مقابله با تغییرات اقلیمی از اهمیت بالایی برخوردار است. دولت‌ها باید سیاست‌هایی را تدوین و پیاده کنند که به تحقیقات زیرساخت‌های نوآورانه برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تشویق کنند.
- نظارت و اجرای قوانین
تعیین نظرات و اجرای قوانین زیست محیطی برای کسب‌وکارها و صنایع از جمله وظایف دولت میباشد. نظارت دقیق بر پیشرفت اجرای سیاست‌ها و پیشگیری از تخلفات زیست محیطی، بر اثربخشی این سیاست‌ها تأثیرگذار است.
ترکیب صحیح سیاست‌ها و مقررات دولتی در حوزه تغییرات اقلیمی با همکاری بین‌المللی و تعامل با بخش خصوصی میتواند به بهبود وضعیت محیط زیست و مقاومت در برابر تغییرات اقلیمی منجر شود.
افزایش دما در ایران؛دو برابر کره زمین
تاثیر گرمایش جهانی در ایران
ایران، کشوری با تنوع آب و هوایی و اقلیمی نیز ، تحت‌تأثیر این تغییرات آب و هوایی قرار گرفته و تغییرات زیادی در محیط زیست و اقتصاد خود شاهد است. در ادامه به بررسی تاثیر گرمایش جهانی در ایران می‌پردازیم.
- تغییرات در الگوی بارش:
یکی از تأثیرات گرمایش جهانی در ایران، تغییرات در الگوی بارش است. برخی مناطق ممکن است با کاهش بارش و خشکسالی مواجه شده و در عین حال، برخی دیگر با بارش‌های شدید و سیلاب روبرو شوند. این موضوع میتواند به تأثیرات جدی بر کشاورزی و منابع آب مناطق مختلف ایران داشته باشد.
شکل فوق شیب تغییرات خطی بارش از سال 1977 تا 2012 را نشان می‌دهد
- افزایش دما و گرم‌شدن زمستان‌ها:
در دهه‌های اخیر، افزایش دما و گرم‌شدن زمستان‌ها در ایران به وضوح قابل مشاهده است. این تغییرات میتواند به کاهش برف و یخ در مناطق کوهستانی و تغییر در چرخه زندگی گیاهان و جانوران منطقه منجر شود.
- تأثیر بر کشاورزی:
گرمایش جهانی میتواند بر کشاورزی ایران تأثیر بگذارد. افزایش دما و تغییرات در الگوی بارش میتواند باعث کاهش تولید محصولات کشاورزی، افزایش تبخیر و نیاز به آب بیشتر گیاهان شود.
- تغییرات در جغرافیای گیاهان و جانوران:
تغییر در اقلیم و دما به تغییرات در جغرافیای گیاهان و جانوران مناطق مختلف ایران منجر شده است. برخی گونه‌ها به مناطق جدید مهاجرت کرده یا از دست رفته اند که این پدیده تعادل بیولوژیکی را به خطر انداخته است.
- تأثیر بر منابع آب:
گرمایش جهانی توانسته بر منابع آب ایران تأثیر بگذارد. افزایش تبخیر و کاهش بارش در برخی مناطق باعث کاهش منابع آبی شده است و مشکلات آبی را تشدید کرده است.
تاثیرات گرمایش جهانی در ایران بسیار گسترده و دوچندان است و نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات سازگار با این تغییرات دارد. حفاظت از محیط زیست، افزایش اطلاعات عمومی و همکاری بین‌المللی میتواند در کاهش اثرات منفی گرمایش جهانی در ایران مؤثر باشد. در پاسخ به این سوال که تا امروز دولت های ایران چه تلاشی در تحقق اقدامات پیشگیرانه تغییرات اقلیمی داشتند باید با تاسف بسیار پاسخ داد که جز هدف گذاری، اقدام موثری مطابق با برنامه های توسعه ای شکل نگرفته و رویکردهای اجرایی نیز در تضاد با سیاست های زیست محیطی بوده است. برخی از این اقدامات شامل عدم حمایت های دولتی از احداث نیروگاه های تجدیدپذیر میباشد و اینکه امروز چرا در ایران نیروگاه خورشیدی نداریم میتواند ناشی از عدم حمایت های واقعی دولتی باشد، اینکه حمایت های صرفا تعرفه ای و عقد قراردادهای تضمینی بدون پشتوانه اجرایی نمیتواند اثربخش باشد و نتیجه آن تا امروز بهره برداری کمتر از 1 گیگاوات نیروگاه های تجدیدپذیر بوده، حال آنکه مطابق با برنامه های توسعه ای میبایست تا امروز بیش از 10 گیگاوات نیروگاه تجدیدپذیر از جمله نیروگاه خورشیدی در ایران احداث میگردید.
نتیجه
با توجه به تاثیرات وسیع گرمایش جهانی، لازم است که اقدامات فوری و جدی برای مقابله با این چالش بزرگ انجام شود. هر فرد و جامعه به عنوان یک بخش از جهان مسئولیت دارند تا به حفظ محیط زیست و مبارزه با گرمایش جهانی کمک کنند. مشارکت عمومی و حرکات مردمی به عنوان یکی از عوامل کلیدی در مقابله با گرمایش جهانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نویسنده: مهدی پارساوند
