ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ داﻧﺶآﻣﻮزان در ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﻣﺪارس اﯾﺮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﻣﮑﺮر ﺑﺮق

ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ داﻧﺶآﻣﻮزان در ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﻣﺪارس اﯾﺮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﻣﮑﺮر ﺑﺮق

ﭼﮑﯿﺪه

در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ، اﯾﺮان ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی ﺟﺪی در زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ اﻧﺮژی، ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺮق، ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﻣﮑﺮر ﺑﺮق ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﺷﻬﺮوﻧﺪان را ﻣﺨﺘﻞ ﮐﺮده، ﺑﻠﮑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﯽ را ﻧﯿﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺶ داﻧﺶآﻣﻮزان در ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی در ﻣﺪارس ﻣﯽﭘﺮدازد و ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ آﻣﻮزش و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎل داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ و اﺛﺮات ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﺑﺮق را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻮﺟﻮد، داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ آﮔﺎﻫﯽﺑﺨﺸﯽ و اﺟﺮای رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﺎﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ۳۰-۲۰ درﺻﺪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﻣﺪارس را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ. ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ، ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﺳﯿﺎﺳﺖﮔﺬاری اﺳﺖ.

ﻣﻘﺪﻣﻪ

اﯾﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرگﺗﺮﯾﻦ ﻣﺼﺮفﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﻧﺮژی در ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ، ﺑﺎ ﺑﺤﺮان اﻧﺮژی روﺑﺮو اﺳﺖ. ﻃﺒﻖ آﻣﺎر، ﻣﺼﺮف ﺑﺮق در ﺳﺎل ۲۰۲۵ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ۱۹ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺑﯿﺶ از ۵۹ ﻫﺰار ﻣﮕﺎوات رﺳﯿﺪه اﺳﺖ.  اﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮐﻤﺒﻮد ﺗﻮﻟﯿﺪ، ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی روزاﻧﻪ ۴-۳ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﺮق ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺪارس، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎی دوﻟﺘﯽ، ﺣﺪود ۱۵-۱۰ درﺻﺪ از ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﮐﺸﻮر را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽدﻫﻨﺪ. در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن، ﻧﻘﺶ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺴﻞ آﯾﻨﺪه و ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ، ﺣﯿﺎﺗﯽ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت داﺧﻠﯽ و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺳﻮاد اﻧﺮژی داﻧﺶآﻣﻮزان اﯾﺮاﻧﯽ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﯽﭘﺮدازد.

ادﺑﯿﺎت ﻣﻮﺿﻮع

ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ آﻣﻮزش ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ اﻧﺮژی در ﻣﺪارس ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪار اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ. در اﯾﺮان، ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮ روی ۳۹۳ داﻧﺶآﻣﻮز ﭘﺎﯾﻪ ﻧﻬﻢ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺳﻄﺢ داﻧﺶ اﻧﺮژی آنﻫﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ( ۳۵.۲۹) درﺻﺪ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﻧﮕﺮش و رﻓﺘﺎر آنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺧﻮب (۷۶-۷۵) درﺻﺪ اﺳﺖ.  ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﺴﯿﺖ، ﻣﮑﺎن ﻣﺪرﺳﻪ و ﺗﺤﺼﯿﻼت واﻟﺪﯾﻦ ﺑﺮ ﺳﻮاد اﻧﺮژی ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﯽ، ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ ۱۱۹ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ آﮔﺎﻫﯽﺑﺨﺸﯽ و ﻓﺮدی )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺷﺨﺼﯽ( ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﺎﻧﻪ را ﺷﮑﻞ دﻫﻨﺪ. در اﯾﺮان، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻣﻮزش ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺼﺮف در ﻣﺪارس اﺑﺘﺪاﯾﯽ، داﻧﺶآﻣﻮزان را ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﺮق و ﺳﺎﻋﺎت اوج ﻣﺼﺮف آﺷﻨﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ.

ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﺑﺮق در ﺳﺎل ۲۰۲۵ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﻄﯿﻠﯽ ﻣﺪارس در ﺑﯿﺶ از ۷۰ درﺻﺪ اﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺷﺪه و آﻣﻮزش آﻧﻼﯾﻦ را ﻣﺨﺘﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ.

اﯾﻦ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﺎدﮔﯿﺮی را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽدﻫﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺳﻼﻣﺖ داﻧﺶآﻣﻮزان را در ﮔﺮﻣﺎی ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎی زﻣﺴﺘﺎن ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ.

روشﺷﻨﺎﺳﯽ

اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ-ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و آﻣﺎر رﺳﻤﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. دادهﻫﺎ از ﮔﺰارشﻫﺎی وزارت اﻧﺮژی، آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﻮﯾﻠﯿﮑﺎ ﮔﺮدآوری ﺷﺪه.ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ، از آﻣﺎر ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﻣﺪارس در ۱۴ اﺳﺘﺎن اﯾﺮان اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﻧﻘﺶ داﻧﺶآﻣﻮزان از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﯽﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ارزﯾﺎﺑﯽ ﮔﺮدﯾﺪه.

ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺗﺤﻠﯿﻞ

ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی در ﻣﺪارس اﯾﺮان

ﻣﺪارس اﯾﺮان ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺣﺪود ۱۰-۵ درﺻﺪ از ﮐﻞ ﻣﺼﺮف ﺑﺮق ﮐﺸﻮر را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ. در ﺳﺎل ۲۰۲۵، ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ و ﻣﺼﺮف ﮐﻮﻟﺮﻫﺎ، ﻣﺼﺮف ﺑﺮق ﻣﺪارس ﺗﺎ ۳۰ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.ﺟﺪول زﯾﺮ آﻣﺎر ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی در ﻣﺪارس را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ:

اﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﻣﮑﺮر ﺷﺪه ﮐﻪ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ۲۰۲۵، آﻣﻮزش را در ﺑﺴﯿﺎری اﺳﺘﺎنﻫﺎ ﻣﺨﺘﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ.

ﻧﻘﺶ داﻧﺶآﻣﻮزان در ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی

داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﺳﺎده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﻣﻮش ﮐﺮدن ﭼﺮاغﻫﺎ ۵۱.۹) درﺻﺪ داﻧﺶآﻣﻮزان اﯾﻦ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﻨﺪ( و ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮﻫﺎ ۶۶.۲) درﺻﺪ ﻣﺼﺮف را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ.  ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﯿﻦ ﻣﺪارس ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ۲۰ درﺻﺪ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ. در اﯾﺮان، داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎ ﺗﺮوﯾﺞ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ در ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ، ﻧﻘﺶ آﻓﺮﯾﻨﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.

ﻧﻤﻮدار زﯾﺮ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫﺎی ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﭘﺲ از اﺟﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ در ﻣﺪارس اﺳﺖ:

ﻣﺤﻮر :X ﺳﺎلﻫﺎ (۲۰۲۵-۲۰۲۳)  ﻣﺤﻮر :Y ﻣﺼﺮف ﺑﺮقﻣﮕﺎوات ﺳﺎﻋﺖ

ﺧﻂ آﺑﯽ: ﺑﺪون ﻣﺪاﺧﻠﻪ اﻓﺰاﯾﺶ %۲۰-۱۵

ﺧﻂ ﻗﺮﻣﺰ: ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ داﻧﺶآﻣﻮزان ﮐﺎﻫﺶ %۳۰-۱۰

در ﺳﺎل ۲۰۲۵، ﺑﺎ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﺑﺮق، ﻣﺪارس ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ ۶ ﺻﺒﺢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺼﺮف را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ، اﻣﺎ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ.

ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎی ﺑﺮق ﺑﺮ آﻣﻮزش

ﻗﻄﻌﯽﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻌﻄﯿﻠﯽ ﻣﺪارس، اﺧﺘﻼل در ﮐﻼسﻫﺎی آﻧﻼﯾﻦ و اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺘﺮس ﺷﺪه اﺳﺖ. در زﻣﺴﺘﺎن ۲۰۲۵، ﻣﺪارس در ۷۰ درﺻﺪ اﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺗﻌﻄﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ.  داﻧﺶآﻣﻮزان در ﮔﺮﻣﺎی ﮐﻼسﻫﺎ ﺑﺎﻻی ۴۰ درﺟﻪ در ﺟﻨﻮب ﯾﺎ ﺳﺮﻣﺎ رﻧﺞﻣﯽﺑﺮﻧﺪ .

ﺟﺪول ﺗﺄﺛﯿﺮات:

ﺗﺄﺛﯿﺮ            ﺗﻮﺿﯿﺢ

آﻣﻮزﺷﯽ

اﻗﺘﺼﺎدی         اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﺑﺮای آﻣﻮزش ﺧﺼﻮﺻﯽ

ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ       اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﺗﻬﻮﯾﻪ

ﺑﺤﺚ

ﻧﻘﺶ داﻧﺶآﻣﻮزان ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ، ﺑﻠﮑﻪ در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺼﺮف اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺤﺮان اﻧﺮژی، آﻣﻮزش ﺳﻮاد اﻧﺮژی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺨﺸﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻤﺒﻮد داﻧﺶ و زﯾﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎﺳﺖ، اﻣﺎ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژیﻫﺎی ﻧﻮ ﺧﻮرﺷﯿﺪی وﺟﻮد دارد.

ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ

داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ آﻣﻮزش و ﻣﺸﺎرﮐﺖ، ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﻣﺪارس را ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﻨﻨﺪ و اﺛﺮات ﻗﻄﻌﯽﻫﺎ را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ.

ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ:  ادﻏﺎم درسﻫﺎی اﻧﺮژی در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﯽ.

رﻗﺎﺑﺖﻫﺎی ﻣﺪرﺳﻪای ﺑﺮای ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ.  اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻨﻞﻫﺎی ﺧﻮرﺷﯿﺪی در ﻣﺪارس.

ﺳﯿﺎﺳﺖﮔﺬاری دوﻟﺘﯽ ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﻗﻄﻌﯽﻫﺎ در ﺳﺎﻋﺎت آﻣﻮزﺷﯽ.

اﯾﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺪاری اﻧﺮژی ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ و آﯾﻨﺪهای روﺷﻦﺗﺮ ﺑﺮای آﻣﻮزش اﯾﺮان ﺑﺴﺎزد.